شاخص دلار چیست و چه اهمیتی دارد

در این مقاله به شاخص دلار، نحوه محاسبه و عوامل تاثیرگذار بر آن و اهمیتش در بازارهای جهانی پرداخته‌ایم.

نویسنده و مترجم: فاطمه پورحسن

شاخص دلار آمریکا که با نمادهای USDX، DXY، DX و USD Index اغلب دیده می‌شود معیاری برای سنجش ارزش دلار آمریکا (USD)، در برابر سبد وزنی از ارزهای مورد استفاده شرکای تجاری این کشور می‌باشد. اگر دلار در برابر این ارزها تقویت شود، شاخص افزایش می یابد و در صورت تضعیف، شاخص کاهش می یابد. در ادامه بیشتر در مورد شاخص دلار آمریکا،تاریخچه، نحوه محاسبه آن و آنچه بر قیمت آن تأثیر می گذارد، توضیح خواهیم داد.  درآخر هم تحلیل وضعیت کنونی این شاخص را می‌توانید مشاهده نمایید.

شاخص دلار چیست؟

شاخص دلار آمریکا توسط فدرال رزرو در سال 1973  ایجاد شد و از سال 1985 تا امروز توسط ICE futures US مدیریت می‌شود. این شاخص، ارزش دلار آمریکا را با شش ارز مورد استفاده شرکای تجاری اصلی این کشور مقایسه می‌کند.  این ارزها  یورو (EUR)، ین ژاپن (JPY)، پوند استرلینگ (GBP)، دلار کانادا (CAD)، کرون سوئد (SEK) و فرانک سوئیس (CHF) می‌باشند. قبل از یورو، این شاخص شامل پنج ارز اروپایی دیگر نیز می شد. یورو 57.6 درصد از ارزش وزنی این شاخص را تشکیل می دهد (همان درصد کل ارزهایی که جایگزین شده است). ین ژاپن 13.6%؛ پوند استرلینگ 11.9%؛ دلار کانادا 9.1%؛ کرون سوئد 4.2%; و فرانک سوئیس 3.6٪.

شاخص دلار آمریکا در زمان شروع به ارزش پایه 100000 ارائه شد. این به این معنی است که ارزش 90.000 نشان دهنده کاهش 10٪- در ارزش دلار نسبت به ارزهای موجود در سبد است (90.000 - 100.000)، در حالی که ارزش 110.000 نشان دهنده افزایش 10٪+ (100.000 - 110.000) می‌باشد.

حال این سوال شاید پیش بیاید که شاخص دلار آمریکا چگونه محاسبه می شود؟

شاخص دلار آمریکا بر اساس فرمول زیر محاسبه می شود که شامل ضرب دلار در هر یک از شش ارز  موجود در سبد است:

فرمول USDX

در اینجا می‌توانیم ببینیم که USD ارز پایه در چهار جفت ارز از شش جفت ارزی است که برای محاسبه ارزش مثبت داده شده است.  یورو و پوند ارز پایه دو جفت ارز دیگر هستند که ارزش آنها منفی است.

چرا شاخص دلار آمریکا برای معامله گران مهم است؟

شاخص دلار آمریکا به خودی خود هم به عنوان یک بازار و هم به عنوان شاخصی از قدرت نسبی دلار آمریکا در سراسر جهان، برای معامله گران مهم است. 

می توان از آن در تحلیل تکنیکال برای تأیید روندهای مربوط به بازارهای زیر استفاده کرد، از جمله:

1- بازار کامودیتی‌هایی که به قیمت دلار هستند.
2- جفت ارزهایی که شامل دلار آمریکا می‌شوند (مانند جفت‌هایی که برای محاسبه ارزش شاخص استفاده می‌شوند)
3- سهام‌ها وشاخص‌ها

با افزایش ارزش دلار، قیمت کالاها (به طور معمول) کاهش می یابد - و برعکس. از سوی دیگر، در جفت ارزها، اگر دلار ارز پایه باشد؛ معمولاً  در یک جهت با شاخص دلار حرکت می کنند و اگر دلار ارز پایه باشد در جهت خلاف شاخص دلار حرکت می‌کنند؛ اگرچه باید در نظر داشت که این قوانین همیشه صادق نیستند.

برای سهام و شاخص‌ها، یک مقدار قضیه پیچیده‌تر می‌باشد؛  اگرچه صادرکنندگان آمریکایی به طور کلی متوجه هستند که زمانی که دلار قوی است، از میزان رقابتی بودن صادراتشان در جهان کاسته می‌شود و بالعکس وقتی دلار ضعیف باشد صادرات آنها رقابتی‌تر می‌شود و تغییرات قیمت سهام آنها اغلب منعکس کننده تغییرات در ارزش دلار می باشد. همچنین بسیاری از معامله گران از این شاخص برای پوشش ریسک استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، برخی از ریسک های مرتبط با یک معامله خرید USD/JPY را با فروش شاخص دلار جبران می کنند.

تاریخچه شاخص دلار

در دهه 1970، به دلیل رکود اقتصادی آمریکا و افزایش سرسام‌آور تورم در این کشور، این شاخص بین 80 تا 110 در نوسان بود. با افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو  به منظور کاهش تورم در اواخر دهه 1970 پول به دلار آمریکا سرازیر شد و باعث افزایش شاخص دلار شد؛ چنانکه در فوریه 1985 به 164.720 رسید که بالاترین سطح آن (تا 24 اکتبر 2018) بود. با این حال، این دلار قوی مشکلاتی را برای صادرکنندگان ایالات متحده ایجاد کرد، چرا که متوجه شدند که کالاهای آنها دیگر در سطح بین المللی رقابتی نیستند. در نتیجه، دولت ایالات متحده برای رقابتی‌تر کردن، با پنج کشور توافق کردند که دلار را در بازارهای فارکس دستکاری کنند. در راستای این اقدام شاخص دلار آمریکا طی چهار سال بعد، 51 درصد کاهش یافت.  از آن زمان، شاخص دلار آمریکا عملکرد اقتصادی و جریان نقدینگی را دنبال کرده است.  نمودار زیر برخی از رویدادهای مهمی را نشان می دهد که از سال 2005 بر قیمت USDX تأثیر گذاشته است.

چه چیزی بر قیمت شاخص دلار تأثیر می گذارد؟

شاخص USD تحت تاثیر عرضه و تقاضا برای دلار آمریکا و ارزهای تشکیل دهنده سبد می‌باشد زیرا این فاکتورها بر قیمت هر جفت ارز در فرمول ارزش شاخص دلار آمریکا تأثیر می گذارند.

عرضه و تقاضا برای ارزها به شدت تحت تأثیر سیاست های پولی از جمله نرخ‌های بهره تعیین شده توسط بانک مرکزی هر کشور، می‌باشد.فاکتورهای دیگر از جمله  تورم، عملکرد اقتصادی، احساسات بازار و امور خارجی نیز بر روی عرضه و تقاضا اثر گذار هستند.

نحوه معامله کردن با شاخص دلار آمریکا

می‌توان از معاملات futures ( آتی ) و آپشن ( اختیار معامله ) استفاده کرد یا در صورت امکان، می‌توان از اسپرد بتینگ و معاملات CFD نیز برای حدس زدن در مورد بالا یا پایین شدن قیمت USDX استفاده کرد.

وضعیت شاخص دلار هم اکنون

همانطور که گفته شد؛ نرخ‌های بهره تاثیر زیادی در شاخص ارز دارند؛ حال که داده‌های CPI آمریکا ( شاخص قیمت مصرف‌کننده ) خبر از کاهش تورم در ماه اخیر را می‌دهد، به نظر می‌رسد که فدرال رزرو پس از 4 ماه متوالی مایل است تا به افزایش‌های بزرگ نرخ بهره  پایان دهد. این گمانه‌زنی‌ها باعث شد تا دلار در برابر سایر ارزها ضعیف‌تر شود. همانطور که در خبرها هم گفته‌شد این شاخص در روز جمعه، 11 نوامبر، به بزرگترین افت دو روزه خود در تقریبا 14 سال اخیر رسیده است. به نظر می‌رسد این کاهش قابل توجه، خیلی از افراد را به این عقیده رسانده‌است که احتمالا دلار به اوج خود رسیده است، اما برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که این کاهش انقدر شدید بوده که باید احتیاطات لازم را بعمل آورد . کیت جوکس، استراتژیست ارشد جهانی FX می‌گوید: ما مطمئن هستیم که دلار در شش ماه آینده به میزان قابل توجهی ضعیف‌تر خواهد شد، اما در هفته‌های آینده همچنان باید محتاط باشیم. در اروپا، ما مطمئن هستیم که پایین‌ترین سطح GBPUSD را دیده‌ایم، اما 100 درصد در مورد EURUSD مطمئن نیستیم! EURUSD از روند نزولی خود خارج شده است، اما قبل از یک روند صعودی واضح به سمت 1.12، احتمالا چند پول بک دیگر وجود خواهد داشت.