شرکت کارگزاری سهام بارز • کارگزار رسمی بورس اوراق بهادار

بررسی بازارهای جهانی - دو راهی سیاست گذاری اقتصادی در چین

برگرفته از پادکست thoughts on the market از مورگان استنلی منتشر شده در هفدهم آگوست 2023

گویندگان: بهرنگ شادرو، مدیر محتوا و محمد میری، مدیر بورس کالا کارگزاری بارز

نکات کلیدی

شباهت وضعیت کنونی چین به اقتصاد ژاپن در دهه 90، دهه از دست رفته
4 تفاوت اساسی چین با ژاپن دهه 90
سیاست گذاری های چین بهتر است
عملکرد آمریکا در رکود سال 2008
چه سیاست گذاری مناسب است؟

در این قسمت از سری پادکست‌ های thoughts on the market، آقای چیتان آهیا، اقتصاددان ارشد بخش آسیا موسسه مورگان استنلی به بررسی وضعیت چین و سیاست گذاری های مقامات این کشور پرداخته است.

دهه از دست رفته

در حال حاضر تحلیلگران بر این باورند که وضعیت چین بسیار شبیه به ژاپن دهه 90 می باشد. دهه‌ای که به عنوان دهه از دست رفته هم مشهور شد. در آن زمان ژاپن یک رکود اقتصادی طولانی و شدید و تورم منفی را تجربه کرد و رشد اقتصادی هم کمتر از 1 درصد در سال بود. اقتصادانان و تحلیلگران نگران این شباهت هستند؛ به همین دلیل است که چین را کاملا زیر ذره بین قرار دادند.

مشکلاتی که چین در حال حاضر با آنها مواجه است؛ اولا مسئله بدهی در دولت و بخش خصوصی است. دوما مشکل جمعیتی است که با بیشتر شدن سن افراد، کشور به نوعی به سمت پیری می رود و در آخر مسئله تورم منفی که وجود دارد.

آنقدر هم اوضاع بد نیست

اما از نظر آقای چیتان آهیا، 4 تفاوت اساسی بین وضعیت حال حاضر چین و ژاپن دهه 90 وجود دارد.

بحث قیمت‌های دارایی، که در دهه 90، قیمت مسکن در ژاپن خیلی بیشتر افزایش یافته بود.
درآمد سرانه به آن سطوح بالای اوایل دهه 90 ژاپن نرسیده و همچنان جای زیادی برای رشد دارد.
چین الان مثل ژاپن آن دوران دچار بحران افزایش نرخ ارز خودش نسبت به سایر ارزها نیست؛ چون اقتصاد صادرات محور هست.
تفاوت در سیاست گذاری های دو کشور: ژاپن در آن زمان دچار اشتباه و تعمیق رکود شد اما چین امروز می تواند به طور متمایزی عمل کند.

سیاست گذاری های متفاوت: چین فعلا بهتر عمل کرده است.

بین سالهای 1991 تا 1995، نرخ بهره واقعی در ژاپن، بیشتر از نرخ رشد واقعی اقتصاد (GDP) بود. اما در چین الان شرایط به این گونه نیست و نرخ بهره واقعی از نرخ رشد واقعی GDP کمتر می باشد و این یک تمایز خیلی مهم بین این دو کشور است.

به طور کلی از نظر آقای آیرا، اگر بخواهیم به اقتصاد سر و سامانی داد؛ باید نرخ بهره واقعی کمتر از نرخ رشد GDP باشد.

یک مثال دیگر: رکود بزرگ اقتصادی 1929 آمریکا

در آمریکا نیز این اتفاق افتاد که سیاست گذاری اشتباه هم در مرحله اول باعث رکود شد و در مرحله دوم هم موجب طولانی تر شدن و تعمیق آن رکود شد.

بحث اینجاست که سیاست گذاران به محض اینکه نشانه های اولیه رونق را مشاهده می کنند دست به افزایش سریع نرخ بهره زده و این گونه به اقتصاد ضربه می‌زنند. دقیقا مشابه چیزی که در رکود اقتصاد سال 1929 رخ داد. وقتی در آن سال رکود اتفاق افتاد نرخ بهره را پایین آوردند، اما در سالهای 33 تا 36 که اقتصاد وارد فاز بهبود شد، تعجیل در سیاست گذاری و افزایش مجدد نرخ بهره در سال 1936، باعث شد تا دو سال بعد رکود اقتصادی شدیدتری را تجربه کند.

سیاست گذاری مناسب برای عبور از رکود چیست؟

از نظر آقای آیرا، آمریکا در بحران سال 2008 خیلی خوب توانست از اشتباه قبلی خودش درس بگیرد، در آن سال با پایین آوردن نرخ بهره تا نزدیک صفر و نگه داشتن طولانی مدت نرخ در آن سطح و تزریق پول به اقتصاد و نهایتا با سیاست های مالی درست به کمک اقتصاد آمد. حالا برای چین هم، باید یک فاصله دو درصدی بین نرخ رشد واقعی GDP و نرخ بهره واقعی حفظ شود.

نتیجه گیری کلی

وضعیت چین از نظر سیاست گذاری مطلوب است و فاصله بین دو نرخ رشد واقعی و نرخ بهره واقعی حفظ شده است. اما همچنان این ریسک وجود دارد که سیاست گذارن از این عامل غفلت کنند و نرخ بهره را بالا ببرند و وضعیتی مشابه ژاپن دهه 90 را به وجود بیاورند.

دو راهی سیاست گذاری اقتصادی در چین